Average rating
Ponieważ, jak twierdził jeden z ojców nauronauk Santiaga Ramóna Cajala już w 1897 r. „Każdy człowiek, jeśli tylko zechce, może zostać rzeźbiarzem własnego mózgu” autor tej książki postanowił przekazać naszym mózgom podstawowe informacje o nich samych. Na tyle, na ile pozwala dzisiejsza wiedza.
Książce przyświeca myśl przewodnia:
Nasz mózg, czyli podręcznik użytkownika nie jest stały i niezmienny, wręcz przeciwnie, ciągle się przebudowuje, tworzy nowe synapsy (połączenia między neuronami), wzmacnia stare, likwiduje te, które przestają być potrzebne. W odróżnieniu od tego, w co wierzono przez wieki, ludzki mózg może:
- W niektórych przypadkach sam się naprawić.
- Nauczyć się uczyć. Dziecku, które ma trudności w nauce należy pokazać jak to robić i je zachęcać, a nie upokarzać i stygmatyzować.
- Pokonać każdy zły nawyk, nawet uzależnienia.
- Zachować sprawność nawet w późnym wieku, o ile nie przestanie się uczyć.
Mózg może także przestać działać prawidłowo pod wpływem przewlekłego stresu, który powoduje zmiany przerywające połączenia mózgowe.
Instrukcja obsługi
Podstawowe cechy produktu
Wielofunkcyjność. Mózg wykonuje wiele funkcji, które składają się na inteligencję. Najważniejsze z nich to:
- Zdolność przewidywania. Mózg nie tyle reaguje na pojawiające się bodźce, ile cały czas je przewiduje. Gdy chodzimy, nasz mózg na każdym kroku przewiduje, kiedy stopa dotknie ziemi. Gdy z kimś rozmawiamy, nasz mózg nieustannie analizuje dźwięki, sylaby, wyrazy starając się przewidzieć, jakie słowa nadejdą po nich. Nawet strach ma swoje źródło nie w samym zagrożeniu, ale w jego przewidywaniu.
- Pamięć. Zapewnia naszą tożsamość. O ile każda inna część ciała wymienia wszystkie swoje komórki okresowo, tak neurony – komórki mózgowe nie są wymieniane. Informacje przechowywane są nie w jakimś konkretnym miejscu w mózgu, ale w rozbudowanej sieci połączeń synaptycznych. Każdy element wspomnień – słowa, widoki, emocje – jest zakodowany w obszarze, który go utworzył, np. w płacie skroniowym, czy potylicznym, i jest reaktywowany za każdym razem, gdy jest przywoływany w umyśle.
- Neuroplastyczność. Zdolność tworzenia nowych połączeń nerwowych, dzięki, której mózg cały czas się zmienia. Dzieje się tak, gdy oglądamy program telewizyjny, czytamy książkę, rozmawiamy z kimś. Każde nowe doświadczenie wywołuje zmiany w świecie neuronów.
Inteligencja nie jest wartością stałą i niezmienną. „Mózg staje się bardziej inteligentny, kiedy wierzy, że może stać się bardziej inteligentny”. Badania psychologiczne dowodzą, że kiedy mózg jest przekonany, że nic go nie ogranicza, może się wznieść naprawdę bardzo wysoko.
Panel sterowania
Możemy wpływać na funkcje mózgu podległe woli, jest to:
- MOTYWACJA
- UWAGA
- UCZENIE SIĘ
- WYOBRAŹNIA
- EMOCJONALNOŚĆ
- DECYZYJNOŚĆ
- KONTROLA POZNAWCZA
Musimy przy tym pamiętać, że mózg jest jak płatek śniegu – każdy jest inny. Na jego działanie wpływają geny, tj. odziedziczone chromosomy, epigenetyka, tj. niezależne od genów zmiany w ekspresji genetycznej oraz memy, tj. informacje kulturowe, dlatego nie da się udzielić podręcznikowych wskazówek identycznych dla wszystkich osób. Poniżej przedstawiono główne zalecenia odnośnie wybranych funkcji.
KONTROLA POZNAWCZA
Nie podlegamy z góry ustalonemu losowi, nie jesteśmy niewolnikami swojego charakteru ani okoliczności. Nasze mózgi mogą same ustanowić parametry kontroli poznawczej. Możemy:
PODEJMOWANIE DECYZJI
Modele
Mózgi wytwarzane są w dwóch wersjach – Modelu K (kobiecym) oraz modelu M (męskim). Model K jest modelem podstawowym. Przez pierwsze 8 tygodni ciąży wszystkie mózgi są tak samo kobiece. Dopiero po tym okresie w mózgach typu M fala testosteronu zapoczątkowuje zmiany strukturalne. Nie można mówić o 100 % odmiennych wersjach, ale raczej o jednej z krzyżującymi się cechami. Dlatego poniższe różnice nie powinny być rozumiane w sposób absolutny, ale jako przeważające czynniki w rozkładzie statystycznym, traktowane z przymrużeniem oka.
Model K |
Model M |
Chromosom X zawiera ok. 1500 genów, w których zakodowane są białka kluczowe dla rozwoju. | Chromosom Y zawiera niecałe 200 genów, a tylko 72 z nich kodują białka. |
Mózg bardziej wydajny, zużywa proporcjonalnie mniej glukozy. | Mózg większy o średnio 10% (w stosunku do ciała). |
Przewaga zdolności językowych
(dużo mówi) |
Przewaga zdolności matematycznych (mniej mówi). |
Przewaga nad modelem M pod względem percepcji cudzych emocji (empatia, relacje społeczne). | Ma przewagę nad modelem K pod względem nawigacji czasoprzestrzennej (orientacja) |
Silniejsze doświadczenia emocjonalne, trwalsza pamięć. | Przecenianie własnych możliwości. |
Stres pogarsza wyniki. | Pewna dawka stresu zazwyczaj poprawia wyniki. |
Panowanie nad zachowaniem. | Skłonność do zachowań ryzykownych. |
Myśli o seksie umiarkowanie często (częściej w okresie owulacji). | Myśli o seksie bez umiaru, kilka razy dziennie każdego dnia. Jeśli się do tego nie przyznaje – kłamie. |
Traktuje seks jak środek do celu
(w ujęciu ewolucyjnym stabilna relacja pozwala na przetrwanie potomstwa) |
Seks jest celem sam w sobie
(w ujęciu ewolucyjnym rozsiewanie genów pozwala na przetrwanie gatunku). |
Podczas wyboru partnera liczy się bardziej jego status społeczny niż wygląd. | Podczas wyboru partnerki liczy się bardziej jej wygląd niż status społeczny. |
Im wyższe poczucie własnej wartości tym niższa skłonność do rozwiązłości. | Im wyższe poczucie własnej wartości tym wyższa skłonność do rozwiązłości. |
„Słaba płeć” ma wyższy próg bólu. | „Silna płeć” z trudem zniosłaby ból porodowy. |
95 % stulatków to kobiety. | 5 % stulatków to mężczyźni. |
Wiecznie zadaje sobie pytanie: „Czemu mężczyzna nie myśli jak kobieta?” | Wiecznie zadaje sobie pytanie: „Czemu kobieta nie myśli jak mężczyzna?” |
Obalamy mity
Nie można naprawić mózgu, neurony się nie odradzają, zabijają je narkotyki i alkohol.
Prawda jest taka, że mózg jest zdolny do reaktywowania przerwanych połączeń, nawet ich całych obszarów odizolowanych przez traumatyczne przeżycia. Niektóre neurony rodzą się także w okresie dorosłym, wszystkie także potrafią przetrwać upojenie alkoholowe i odurzenie narkotyczne, chociaż środki takie przejmują kontrolę nad układem nagrody i niszczą przewodnictwo nerwowe.
Po dwudziestce następuje już tylko schyłek.
Prawda jest taka, że niektóre funkcje mózgu osiągają największa efektywność w wieku 20 lat, inne dziesięć lat później, jeszcze inne dopiero po czterdziestce.
Krzyżówki i sudoku pomagają utrzymać mózg w formie.
Tak, ale to nie wystarczy. Narzędzia takie testują pamięć, ale nie podwyższają inteligencji. Warto się wysilać ucząc się nowych rzeczy.
Używamy tylko 10 % naszego mózgu.
Prawda jest taka, że nasz mózg jest w 100 % zaangażowany w zapewnienie właściwego funkcjonowania całego organizmu. Mózg jest w pełni aktywny nawet podczas snu.
Dobre praktyki
Ruch – Badacze długowiecznych narodowości np. mieszkańców Ogliastry, Okina wy i Ikarii zauważyli, że codziennie pokonują oni pieszo wiele kilometrów, robili to z przyjemności, a nie z obowiązku. Nasz mózg, by zachować dobrą kondycję potrzebuje ruchu przez całe życie.
Odżywianie – Prawda jest brutalna. Super – ager nie ma nadwagi. Długowieczni mieszkańcy Okinawy mają w zwyczaju napełniać żołądki w 80 %. Nie chodzi o to, by się głodzić, ale by się nie przejadać, a jednocześnie dostarczać potrzebnych wartości odżywczych. Nasz mózg potrzebuje głównie tłuszczów roślinnych, mikroskładników, kwasów tłuszczowych omega – 3 i antyutleniaczy.
Sens – Społeczny model praca – emerytura, w którym człowiek gwałtownie przechodzi z aktywności do bezczynności okazuje się zabójczy. Ci, którzy nie znajdują sobie aktywności i nie utrzymują w starszym wieku kontaktów społecznych szybciej się starzeją.
Życie towarzyskie – „Na wyspach długowieczności” starsi ludzie nie są traktowani w kategoriach problemu do rozwiązania. Mają oni wysoką pozycję i odgrywają ważną społeczną rolę.
Wiedza – |Uczenie się nowych rzeczy zatrzymuje degradację neuronalną.
Czytanie – Czytanie książek buduje architekturę refleksji, myśli powolnej, natomiast czytanie teksu np. Wikipedii pomaga w szybkim tworzeniu skojarzeń miedzy jedną a drugą informacją.
Medytacja – Skany wykonane rezonansem magnetycznym wykazują, że po ośmiu tygodniach praktyki medytacyjnej ciała migdałowate (ośrodki strachu) zmniejszają się, natomiast kora mózgowa staje się grubsza. Medytacja zmniejsza lękliwość, stres, za to zwiększa zdolność koncentracji.
Wdzięczność – „Tak jak narzekanie prowadzi do depresyjnej reakcji łańcuchowej, tak wdzięczność jest kołem zamachowym radości”.
Najważniejsze cytaty:
„To najwspanialszy – i najbardziej tajemniczy – owoc ewolucji. Jest wspaniały, ponieważ w całym wszechświecie nic nie może się z nim równać pod względem złożoności. Utworzony jest z tych samych atomów układu okresowego, z których składają się gwiazdy, cierpliwie ułożony tak, by mogły powstać myśli, słowa i czyny.”
„Komórki żyją około miesiąca. Czerwone krwinki odnawiają się co trzy miesiące, komórki wątroby co osiemnaście,. Neurony trwają przez całe życie po to, by przechowywać wspomnienia, a więc po to, byśmy dzień po dniu pozostawali sobą.”
„Miłość jest sprawą zachwycająco neuronową”.
Może Cię zainteresować:
https://www.ksiazkawpigulce.pl/book/dare-to-lead/
https://www.ksiazkawpigulce.pl/book/antykruchosc/
*Powyższy artykuł nie jest substytutem przeczytania opisywanej książki. Oryginalny tekst ma nieporównywalnie większy potencjał edukacyjny. Jeśli powyższy opis trafia w Twoje potrzeby, koniecznie przeczytaj książkę na podstawie której powstał. www.ksiazkawpigulce.pl
Książkę kupisz tutaj: